Na początku kolega pokazał mi ChatGPT i powiedział „to zmieni wszystko”. Napisałem: „Napisz mi artykuł o marketingu” i dostałem 500 słów ogólników, które mógłbym znaleźć w każdym podręczniku z 2010 roku.

„No widzisz, to gówno nie działa” – pomyślałem.

Problem nie był w AI. Problem był w tym, jak z nim rozmawiałem.

Dziś, po roku codziennego używania AI do pracy, wiem jedno: różnica między „to nie działa” a „to oszczędza mi 10 godzin tygodniowo” leży w umiejętności promptowania.

Ten artykuł to nie akademicki wykład o promptowaniu. To praktyczny przewodnik, jak pisać prompty, które dają faktycznie użyteczne odpowiedzi.

Dlaczego większość promptów jest do dupy

Problem #1: Zbyt ogólne

„Napisz mi artykuł o inwestowaniu.”

AI nie wie, czy chcesz tekst dla 20-latka z pierwszą tysiącówką, czy dla przedsiębiorcy z milionem do zainwestowania. Więc pisze coś pośrodku – czyli dla nikogo.

Problem #2: Brak kontekstu

„Zrób mi plan marketingowy.”

AI nie zna twojego biznesu, branży, budżetu, konkurencji. Więc wymyśla coś generycznego, co pasuje do wszystkiego i do niczego.

Problem #3: Brak specyfikacji formatu

„Pomóż mi z zadaniem z matmy.”

AI może ci wyjaśnić teorię, pokazać rozwiązanie krok po kroku, albo po prostu dać odpowiedź. Nie wiesz czego chcesz, więc AI zgaduje.

Anatomia dobrego promptu

Dobry prompt ma 4 elementy:

1. Rola – kim ma być AI
2. Kontekst – co AI musi wiedzieć
3. Zadanie – co konkretnie ma zrobić
4. Format – jak ma wyglądać odpowiedź

Przykład ZŁY prompt:

„Napisz post na LinkedIn o AI”

Przykład DOBRY prompt:

Rola: Jesteś content marketerem z 10-letnim doświadczeniem w B2B tech.

Kontekst: Piszę dla założycieli małych firm (10-50 pracowników), którzy słyszeli o AI, ale nie wiedzą, jak go wykorzystać w praktyce. Większość myśli, że to tylko hype.

Zadanie: Napisz post na LinkedIn, który pokazuje 3 konkretne zastosowania AI w małej firmie, z realnymi oszczędnościami czasu i pieniędzy.

Format:

• Długość: 200-250 słów
• Ton: Praktyczny, bez buzzwordów
• Hook w pierwszych 2 zdaniach
• Zakończenie z call-to-action

Różnica? Pierwszy prompt da ci generyczny post, który wygląda jak tysiąc innych. Drugi da ci konkretny, użyteczny content.

Techniki promptowania dla początkujących

Technika #1: „Jesteś ekspertem w…”

Zamiast: „Pomóż mi z biznesplanem”

Napisz: „Jesteś doświadczonym consultantem biznesowym, który pomógł 100+ startupom w pozyskaniu finansowania. Pomóż mi napisać sekcję finansową biznesplanu dla aplikacji mobilnej w modelu freemium.”

Dlaczego to działa: AI dostaje kontekst perspektywy. Myśli jak consultant, nie jak Wikipedia.

Technika #2: „Myśl krok po kroku”

Zamiast: „Rozwiąż to równanie”

Napisz: „Rozwiąż to równanie, pokazując każdy krok i wyjaśniając, dlaczego robisz daną operację.”

Dlaczego to działa: AI nie przeskakuje kroków. Widzisz proces myślenia, możesz znaleźć błąd.

Technika #3: „Daj mi 3 opcje”

Zamiast: „Jak nazwać moją firmę?”

Napisz: „Potrzebuję 3 propozycji nazw dla firmy [opis]. Dla każdej wyjaśnij: dlaczego działa, jakie skojarzenia budzi, czy domena jest dostępna.”

Dlaczego to działa: Dostajesz wybór zamiast jednej propozycji, która może być kiepska.

Technika #4: „W stylu…”

Zamiast: „Napisz tweet o moim produkcie”

Napisz: „Napisz tweet o [produkt] w stylu Naval Ravikanta – zwięźle, mądrze, prowokacyjnie.”

Dlaczego to działa: AI ma referencję. Wie jaki ton, jaką strukturę, jaki poziom formalności.

Technika #5: „Dla kogo to jest”

Zamiast: „Wyjaśnij blockchain”

Napisz: „Wyjaśnij blockchain dla 12-latka, używając analogii ze świata offline.”

Dlaczego to działa: AI dostosowuje poziom skomplikowania do odbiorcy.

Zaawansowane techniki (gdy opanujesz podstawy)

Chain of Thought prompting

Kazesz AI „myśleć głośno” przed odpowiedzią.

Przykład:

„Przeanalizuj, czy powinienem otworzyć restaurację w Poznaniu. Najpierw wypisz wszystkie czynniki, które trzeba wziąć pod uwagę. Potem oceń każdy z nich. Na koniec daj rekomendację z uzasadnieniem.”

Co dostajesz: Nie tylko odpowiedź, ale cały proces analizy. Możesz kwestionować założenia, dodawać informacje.

Few-shot prompting

Pokazujesz AI przykłady tego, czego chcesz.

Przykład:

„Napisz opisy produktów w tym stylu:

Przykład 1: [twój dobry opis produktu A] Przykład 2: [twój dobry opis produktu B]

Teraz napisz opis dla produktu C: [szczegóły]”

Dlaczego to działa: AI widzi wzorzec. Nie zgaduje, tylko naśladuje.

Negative prompting

Mówisz AI, czego NIE robić.

Przykład:

„Napisz artykuł o [temat].

NIE używaj:

• Korporacyjnego żargonu
• Zwrotów typu 'w dynamicznie zmieniającym się świecie’
• Ogólników bez konkretów
• Porad typu 'po prostu bądź lepszy’

Zamiast tego: konkretne przykłady, liczby, case studies.”

Dlaczego to działa: AI wie, jakich pułapek unikać.

Iterative prompting

Budujesz odpowiedź w kilku krokach.

Krok 1: „Wypisz 10 pomysłów na content o [temat]”

Krok 2: „Z tych 10, które 3 mają największy potencjał viralowy i dlaczego?”

Krok 3: „Weź pomysł #2 i rozwiń go w outline artykułu”

Krok 4: „Napisz wstęp do tego artykułu w moim stylu [przykład twojego stylu]”

Dlaczego to działa: Każdy krok jest prostszy. Masz kontrolę nad każdym etapem.

Konkretne prompty dla konkretnych zadań

Analiza konkurencji

Jesteś analitykiem rynkowym. Przeanalizuj tych 3 konkurentów:

[Wklej info o konkurentach]

Dla każdego wypisz:
- Główne przewagi konkurencyjne
- Słabości / luki w ofercie
- Pozycjonowanie cenowe
- Target audience

Potem: gdzie widzisz lukę rynkową, którą mogę wykorzystać?

Pisanie emaili sprzedażowych

Jesteś copywriterem specjalizującym się w cold emailach z 40% response rate.

Napisz email do [persona]:
- Świadomy problemu: [problem]
- Próbował rozwiązać przez: [co próbował]
- Moje rozwiązanie: [twój produkt/usługa]

Zasady:
- Max 100 słów
- Bez "chciałbym przedstawić ofertę"
- Konkretna wartość w pierwszym zdaniu
- Jasny CTA na koniec

Brainstorming

Jestem [twoja sytuacja]. Potrzebuję 10 niesztampowych pomysłów na [cel].

Dla każdego pomysłu podaj:
1. Opis (1-2 zdania)
2. Trudność wdrożenia (1-10)
3. Potencjalny ROI (1-10)
4. Pierwszy krok do realizacji

Posortuj od najmniej oczywistych.

Nauka i tłumaczenie

Wyjaśnij [trudne pojęcie] używając:

1. Najpierw definicja dla 5-latka
2. Potem dla osoby dorosłej bez wykształcenia technicznego
3. Na koniec przykład z życia codziennego
4. Typowe błędne rozumienie tego pojęcia

Na końcu: 3 pytania sprawdzające, czy zrozumiałem

Debugging i rozwiązywanie problemów

Mam problem: [opis problemu]

Krok 1: Zadaj mi 5 pytań, które pomogą zdiagnozować źródło problemu
[Odpowiadam na pytania]

Krok 2: Na podstawie moich odpowiedzi, podaj 3 najprawdopodobniejsze przyczyny
Krok 3: Dla każdej przyczyny - jak to naprawić (konkretne kroki)

Najczęstsze błędy w promptowaniu

Błąd #1: Za dużo na raz

„Zrób mi strategię marketingową, business plan, analizę konkurencji i projekt logo.”

AI spróbuje wszystkiego po trochu. Dostaniesz powierzchowność × 4.

Rozwiązanie: Jedno zadanie = jeden prompt. Możesz je połączyć w serię, ale po kolei.

Błąd #2: Brak weryfikacji

AI czasami kłamie. Wymyśla fakty, cytaty, statystyki. To się nazywa „halucynacje”.

Rozwiązanie: Weryfikuj wszystko, co ważne. Zwłaszcza liczby, cytaty, referencje prawne.

Błąd #3: Bezkrytyczne kopiowanie

„AI napisał, to musi być dobre.”

Nie. AI pisze płynnie, ale nie zawsze merytorycznie.

Rozwiązanie: AI to draft, nie finalna wersja. Edytuj, poprawiaj, dodawaj swoje.

Błąd #4: Brak konkretów

„Pomóż mi rozwinąć biznes.”

Jakie masz KPI? Jaki budżet? Jakiej pomocy potrzebujesz?

Rozwiązanie: Im więcej konkretów, tym lepsza odpowiedź.

Jak testować i ulepszać swoje prompty

Metoda A/B testing

Napisz ten sam prompt na 2 sposoby. Zobacz, który daje lepsze rezultaty.

Przykład:

Wersja A: „Napisz post o AI” Wersja B: [szczegółowy prompt z rolą, kontekstem, zadaniem]

Porównaj odpowiedzi. Ucz się, co działa.

Zapisuj dobre prompty

Masz prompt, który dał świetny rezultat? Zapisz go.

Stwórz sobie bibliotekę szablonów:

• Analiza konkurencji
• Pisanie emaili
• Brainstorming
• Wyjaśnianie pojęć

Za 3 miesiące będziesz mieć 20-30 sprawdzonych szablonów.

Iteruj na odpowiedziach

Nie podobała ci się odpowiedź? Nie zaczynaj od nowa.

Napisz: „Dobra, ale za bardzo ogólnikowo. Daj mi konkretne przykłady z liczbami.”

Albo: „OK, ale zmień ton na bardziej casualowy, jak rozmowa z kolegą.”

Konwersacja z AI to właśnie konwersacja. Nie musisz mieć perfect promptu za pierwszym razem.

Narzędzia, które pomagają w promptowaniu

ChatGPT (OpenAI)

Najlepszy do: Ogólnych zadań, pisania, burzy mózgów

Wersja darmowa: OK na start
Wersja Plus (20$/mies): Szybsza, lepsza, dostęp do GPT-4

Claude (Anthropic)

Najlepszy do: Analizy długich dokumentów, logicznego myślenia

Dlaczego używam: Gdy mam 50-stronicowy raport do przeanalizowania albo potrzebuję precyzyjnego logicznego rozumowania.

Perplexity

Najlepszy do: Research z aktualnych źródeł

Dlaczego używam: Gdy potrzebuję danych z internetu z linkami do źródeł.

Copilot (Microsoft)

Najlepszy do: Integracja z Microsoft 365

Dlaczego używam: Jak pracuję w Word/Excel/PowerPoint i potrzebuję pomocy na miejscu.

Etyka promptowania (o czym nie mówią kursy)

Nie każ AI robić twojej pracy myślowej

AI może pomóc w researchu, edycji, strukturyzacji. Ale myślenie strategiczne, kreatywność, decyzje – to ty.

Używaj AI jako narzędzia wspomagającego, nie zastępczego.

Nie udawaj, że to twoje

Tekst napisany przez AI i podpisany swoim nazwiskiem bez edycji? To jak ściąganie na egzaminie.

Zasada: AI może być draft, ale finalna wersja musi być twoja.

Nie wysyłaj poufnych danych

ChatGPT, Claude, inne AI – wszystko, co im wysyłasz, może być użyte do treningu modeli (zależy od ustawień).

Nie wysyłaj:

• Danych klientów
• Haseł, loginów
• Poufnych dokumentów firmowych
• Osobistych informacji wrażliwych

Plan na 30 dni – od zera do sprawnego promptowania

Tydzień 1: Podstawy

Dzień 1-3: Załóż konto ChatGPT. Testuj proste prompty.

Dzień 4-7: Zacznij dodawać rolę i kontekst. Porównuj rezultaty.

Tydzień 2: Eksperymentowanie

Dzień 8-10: Testuj różne formaty odpowiedzi (lista, paragraf, tabela)

Dzień 11-14: Zapisz 5 promptów, które dały najlepsze rezultaty

Tydzień 3: Zaawansowane techniki

Dzień 15-17: Testuj Chain of Thought – każdą AI zadanie kroku analizować

Dzień 18-21: Iterative prompting – buduj odpowiedź w 3-4 krokach

Tydzień 4: Wdrożenie w pracę

Dzień 22-24: Użyj AI do realnego zadania w pracy

Dzień 25-27: Zmierz oszczędność czasu

Dzień 28-30: Zbuduj bibliotekę swoich najlepszych promptów

Podsumowanie – promptowanie to umiejętność, nie magia

Rok temu myślałem, że AI to hype. Dziś używam go codziennie i oszczędzam 10-15 godzin tygodniowo.

Różnica? Nauczyłem się z nim rozmawiać.

Kluczowe zasady:

✓ Rola + Kontekst + Zadanie + Format – anatomia dobrego promptu
✓ Konkret zamiast ogólników – im więcej szczegółów, tym lepiej
✓ Iteruj, nie szukaj perfect promptu – to rozmowa, nie egzamin
✓ Weryfikuj wszystko – AI czasami kłamie
✓ Zapisuj co działa – buduj bibliotekę szablonów
✓ AI to narzędzie, nie zamiennik – myślenie to nadal twoja robota

Promptowanie to nie rocket science. To umiejętność, którą można się nauczyć w miesiąc.

Za rok firmy, które potrafią skutecznie używać AI, będą 10x bardziej produktywne od tych, które nie potrafią.

Pytanie nie brzmi „czy AI jest użyteczne”, ale „czy umiesz z nim rozmawiać”.

Twój pierwszy dobry prompt może zaoszczędzić ci godzinę pracy. Setny – może zmienić sposób, w jaki pracujesz.

Od czego zaczniesz?

---

Przydatne źródło:
Learn Prompting (https://learnprompting.org) – darmowy kurs promptowania z konkretnymi przykładami i technikami. Bez marketingowej otoczki, same sprawdzone metody.